📚 Leestijd: 6 minuten.
Als leerkracht sta je dagelijks voor de keuze: doe ik wat nu fijn is voor mijn leerlingen, of wat op de lange termijn goed voor hen is? Zeker bij kwetsbare leerlingen – zoals kinderen met autisme – voelt het soms tegenstrijdig. Je weet wat ze nodig hebben, maar je weet ook: als ik hen altijd geef wat comfortabel is, ontneem ik ze misschien een belangrijk stuk ontwikkeling.
🧠 Veiligheid én voorbereiding op de echte wereld In het (speciaal) onderwijs creëren we een veilige leeromgeving. En dat is terecht: leerlingen hebben duidelijkheid, structuur en voorspelbaarheid nodig. Vooral kinderen met autisme varen daar goed bij. Ze hebben baat bij routines, visuele ondersteuning, weinig prikkels en voorspelbare interacties.
Maar... de wereld buiten school is niet altijd voorspelbaar. En dat betekent dat we soms moeten oefenen met ongemak. Als we leerlingen alleen laten functioneren binnen hun ideale omstandigheden, missen ze de kans om te leren omgaan met verandering, flexibiliteit en weerstand.
⚖️ Voorbeeld: omgaan met veranderingen bij autisme Stel: een leerling met autisme raakt in de war als het rooster onverwacht verandert. Natuurlijk kun je ervoor kiezen om alles altijd te plannen en te benoemen. Maar af en toe een mini-verandering bewust niet aankondigen – en daarna begeleiden in hoe je ermee omgaat – leert het kind omgaan met de realiteit buiten school. Zo schep je een realistische leer situatie. Dit betekent niet dat je dit altijd zou moeten doen, maar ook die leerlingen moeten met onverwachtse veranderingen leren omgaan.
Dit is geen hardheid, maar voorbereiding. En het vereist vertrouwen, empathie en timing. Niet elke dag, niet als straf, maar als leerervaring. Zorg dat je dit ook slim timed, dus niet voor een belangrijke toets, maar op een rustig moment.
📌 “Dit is niet leuk, juf!” Onderwijs is geen dienstverleningsmachine die moet zorgen dat iedereen zich altijd fijn voelt. Soms moet iets even níét leuk zijn, om er iets van te leren. Denk aan oefenen met een presentatie, leren samenwerken met iemand die je niet zo ligt, of een fout bespreken voor de klas. Het is spannend – en juist daardoor waardevol.
Zet in sommige situaties je lesdoel opzij om leerlingen juist iets anders te leren. Leerlingen die niet kunnen samenwerken bij mij in de klas, worden door mij expres aan elkaar gekoppeld om samen te werken. De leerlingen vinden dit dan juist helemaal niet fijn, maar ik help ze om dan toch tot een goede samenwerking te komen. Het is een gedurfde zet, maar als leerkracht kan jij zo wel voor het verschil zorgen.
📚 In het artikel over de weg van de minste weerstand bespraken we al dat onze hersenen liever het makkelijke pad kiezen. Maar groei zit in wrijving. Ook bij kinderen. Soms moeten we dus een beetje schuren – met liefde en bedoeling – om écht iets te laten landen.
🎯 Tips voor leerzame situaties in de klas:
-
Laat leerlingen af en toe oefenen buiten hun comfortzone (andere plek in de klas, samenwerken met iemand anders).
-
Bespreek waarom iets moeilijk is én waarom dat oké is.
-
Gebruik modellen zoals de Leerkuil om te laten zien dat ongemak bij leren hoort.
🌱 Tot slot Onderwijs moet ondersteunen, maar ook uitdagen. Door niet altijd te kiezen voor wat prettig voelt, geef je kinderen de tools om te groeien. Niet omdat je ze iets wil ontzeggen – maar omdat je ze iets groters gunt: zelfstandigheid, veerkracht en vertrouwen.
Goed onderwijs betekent niet altijd kiezen voor gemak. Soms is het juist waardevol om leerlingen te laten oefenen met ongemak. Vanuit veiligheid, mét vertrouwen – en met het oog op de lange termijn.
Reactie plaatsen
Reacties