đź•’ Leestijd: ca. 3–4 minuten.
Wij mensen zijn gelukszoekers. We zijn voortdurend op zoek naar dingen die ons een goed gevoel geven. Achter dat fijne gevoel zit een bekend stofje: dopamine.
Elke keer als we iets doen wat prettig aanvoelt – zoals chips eten, een leuke film kijken of eindeloos scrollen op social media – maken onze hersenen dopamine aan. Dat zorgt voor een kortstondige geluksboost.
Maar het omgekeerde geldt ook: bij vervelende ervaringen, zoals vallen, afgewezen worden of zakken voor een toets, daalt je dopamineniveau. Je voelt je dan minder prettig.
Dopamine en gedrag
Dopamine speelt niet alleen een rol in hoe we ons voelen, maar ook in hoe we leren.
Als een ervaring fijn is, maken je hersenen dopamine aan. Daardoor associeer je dat gedrag met iets positiefs, en wil je het later nog een keer doen. Je hersenen onthouden: dit voelt goed, dit gaan we vaker doen.
Andersom werkt het net zo: een nare ervaring zorgt voor een daling in dopamine, en dat wil je liever vermijden. Dus voer je dat gedrag minder snel opnieuw uit.
De balans: pieken en dalen
Voor een gezonde dopamineregulatie is het belangrijk dat je hersenen afwisselend pieken én dalen ervaren. Die schommelingen zorgen ervoor dat je 'dopaminenullijn' – het niveau waarop je je neutraal voelt – in balans blijft.
Dit mechanisme is al eeuwenoud. In de tijd van jagers en verzamelaars werkte het precies zo: honger zorgde voor een dopamine-daling, wat hen aanzette om op zoek te gaan naar voedsel. Zodra ze iets vonden, steeg hun dopamine en voelden ze zich beloond.
De valkuil van moderne prikkels
Tegenwoordig werkt dopamine nog steeds hetzelfde, maar we hoeven er nauwelijks moeite meer voor te doen.
Een snelle blik op je telefoon, een klik op Instagram, een TikTok-filmpje – en hup, daar is de beloning al.
Dat gemak heeft een keerzijde: omdat we zo makkelijk pieken ervaren, raakt onze dopaminenullijn steeds verder opgeschaald.
Met andere woorden: we hebben steeds meer prikkels nodig om ons nog gelukkig te voelen.
Het gevolg? We worden minder gevoelig voor dopamine en zoeken steeds intensere (en vaak ongezondere) manieren om ons goed te voelen.
De oplossing: dopaminerust
Gelukkig kun je hier iets aan doen: neem bewust dopaminerust. Daarmee bedoelen we: even géén continue stroom aan prikkels. Geef je hersenen de kans om te herstellen en weer gevoeliger te worden voor kleine geluksmomenten.
Wat kun je doen?
âś… Wandelen in de natuur
âś… Tuinieren of koken
âś… Opruimen of de afwas doen
âś… Een koude douche nemen
âś… Jezelf simpelweg even vervelen of slapen
Dit soort activiteiten resetten je dopaminenullijn. En het mooie is: na verloop van tijd ga je je weer beter voelen van simpele dingen, zonder dat daar continue stimulatie voor nodig is.
Tot slot
Wij mensen zijn continu op zoek naar geluk, vaak zonder dat we het doorhebben. En dopamine is daarbij de stille regisseur.
Vroeger werkten we hard voor een piek; nu krijgen we hem bijna gratis.
Maar juist dat gemak maakt ons minder gevoelig – en daarmee minder gelukkig.
đź’ Neem jij genoeg dopaminerust?
Klik op de onderstaande button om naar de kennisclip te gaan:
Reactie plaatsen
Reacties